Ваҳдати миллӣ барои миллату давлатҳои соҳибистиқлол арзиши олӣ ва муқаддас дорад. Барои Тоҷикистон, ки дар солҳои 1992–1997 ҷанги шаҳрвандиро таҷриба кард, ваҳдати миллӣ на танҳо як арзиши сиёсӣ, балки омили асосии субот, рушди иқтисодӣ ва эҳёи фарҳангӣ мебошад. Ваҳдати миллӣ дар Тоҷикистон рамзи иттиҳоди мардуми кишвар, ҳамдигарфаҳмӣ ва якдилии ҳамаи қавму миллатҳои он аст. Ин арзиш дар заминаи сулҳ, адолат, баробарӣ ва эҳтироми ҳуқуқи инсон бунёд ёфтааст.
Тоҷикон аз қадим ба хотири фарҳанг, илму дониш ва зиндагии осоишта шинохта мешуданд. Давлатҳои қадими чун Сомониён, ки асосгузори давлати тоҷикон буданд, сулҳу суботро асли сиёсати дохилӣ мешумурданд.
Дар давраи Сомониён (асрҳои IX–X), ва дигар манотиқи тоҷикнишин ба маркази илму адаб ва рушди иқтисодӣ табдил ёфтанд. Ин сулҳу суботи дохилӣ буд, ки имкони чунин пешрафтро фароҳам овард. Пас аз пошхӯрии Иттиҳоди Шӯравӣ, тоҷикон ба давраи душвори ҷанги шаҳрвандӣ (1992–1997) дучор шуданд. Аммо бо талошҳои сиёсӣ Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва иродаи мардуми фарҳангдӯсти тоҷик, Созишномаи сулҳ ва ризоияти миллӣ имзо шуд.
Пас аз имзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ дар 27 июни соли 1997, Тоҷикистон ба як марҳилаи нави таърихии худ ворид шуд, ки дар он ваҳдати миллӣ ҳамчун омили асосии барқарорсозии субот ва пешрафти иҷтимоиву иқтисодӣ нақши калидӣ бозид ва ҳамасола 27 июн ҳамчун Рӯзи Ваҳдати миллӣ дар Тоҷикистон таҷлил мешавад. Ин санаи фархунда, ки дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун рӯзи ид муқаррар шудааст, рамзи иттиҳоди мардуми кишвар ва эҳтироми арзишҳои миллӣ мебошад.
Ваҳдати миллӣ барои рушди тамоми соҳаҳои ҳаёти кишвар, аз ҷумла иқтисод, маориф, фарҳанг ва сиёсат, омили муҳим мебошад. Барқарорсозии субот ва иттиҳоди миллӣ имкон дод, ки захираҳои инсонӣ ва табии кишвар ба таври назаррас истифода шаванд, ки натиҷаи он бунёди лоиҳаҳои бузурги миллӣ, ба монанди Нерӯгоҳи барқи обии Роғун мебошад.
Нақши Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар расидан ба ваҳдати миллӣ ва барқарорсозии сулҳ дар кишвар хеле бузург аст. Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо иродаи қавӣ ва сиёсати дурандешона тавонист, ки гурӯҳҳои мухталифи сиёсиро ба ҳам оварда, суботи сиёсиро таъмин намояд.
Дар шароити вазнини ҷанги шаҳрвандӣ (1992–1997), Эмомалӣ Раҳмон бо ташаббуси худ ба музокироти сулҳ бо мухолифин шурӯъ кард. 27 июни соли 1997, дар шаҳри Москва, бо миёнаравии СММ ва кишварҳои кафил, Созишномаи сулҳ миёни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Иттиҳоди мухолифини тоҷик имзо шуд. Эмомалӣ Раҳмон ин санадро бо кафолати барқарории сулҳи доимӣ имзо кард ва таърихи нав барои миллати тоҷик оғоз ёфт. Дар натиҷаи ҷанг беш аз 800 ҳазор нафар гуреза шуданд. Эмомалӣ Раҳмон бо ташаббус ва кафолати худ бозгашти амн ва боэҳтироми онҳо ба ватанро таъмин намуд. Пас аз сулҳ, Эмомалӣ Раҳмон ба таҳкими пояҳои давлат, ниҳодҳои демократӣ, Конститутсияи устувор ва институти Пешвои миллат роҳ кушод.
Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон роҳи созандагӣ ва якдилии миллӣ Тоҷикистонро ба давлати муосир ва суботнок табдил дода, тавассути қонунҳо, барномаҳои давлатӣ, рӯзи расмии “Рӯзи ваҳдати миллӣ”-ро ба як арзиши муқаддас табдил дод. Эмомалӣ Раҳмон шахсан дар ҳар сол, дар рӯзи ваҳдат бо суханрониҳои худ мардумро ба сулҳу ягонагӣ даъват мекунад.
Бо иродаи устувор ва рӯҳи ваҳдатталабона, ӯ тавонист гурӯҳҳои муқобилро ба мизи музокира биншонад.
Заминаи сулҳ, субот ва пешрафт барои ҳар кишвар ва ҷомеа омили асосӣ ва ҳалкунанда мебошад. Он имкон медиҳад, ки мардум дар муҳити ором зиндагӣ кунанд, кор кунанд ва фаъолиятҳои созанда анҷом диҳанд. Пешрафт маънои рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ, фарҳангӣ ва сиёсиро дорад. Танҳо дар муҳити сулҳ ва субот ҷомеа метавонад ба илму техника, саноат, фарҳанг ва иҷтимоии баландтарини сатҳ бирасад.
Дар асл, сулҳ ва субот мувозинати зиндагии солим ва пешрафти ҷомеаро таъмин мекунанд. Бале, сулҳ, субот ва ваҳдати миллӣ дар таърихи тоҷикон ҷойгоҳи махсус ва сарнавиштсоз доранд. Дар тӯли таърих, миллати тоҷик лаҳзаҳои душвори таърихиро аз сар гузаронида, бо меҳнат, дониш ва ваҳдати миллӣ тавонистааст пояҳои давлатдорӣ ва ҳувияти миллии худро ҳифз ва эҳё кунад.
Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун Пешвои миллат бо ирода, ақлмандӣ ва фидокорӣ тавонист миллати тоҷикро аз парокандагӣ ва ҷанг наҷот диҳад. Эмомалӣ Раҳмон дар таърихи тоҷикон ҳамчун бунёдгузори сулҳу ваҳдати миллӣ боқӣ мемонад.
Ваҳдати миллӣ барои Тоҷикистон на танҳо як арзиши сиёсӣ, балки омили асосии рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии кишвар мебошад. Он рамзи иттиҳоди мардуми кишвар ва эҳтироми арзишҳои миллӣ аст, ки бо талошҳои Пешвои миллат ва дастгирии мардуми шарифи Тоҷикистон ба даст омадааст.
Турсунов Юсуфҷон Остонақулович
Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми
назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон
шуъба дар минтақаи Зарафшон
